Ubytek słuchu
Ubytek słuchu może utrudniać choremu pracę zawodową, edukację i życie społeczne. Najstarszym elementem wspomagającym słuch jest z pewnością muszla, utworzona przez rękę przyłożoną za ucho. Różne rodzaje patologii słuchu wymagają różnych aparatów słuchowych. Zadaniem każdego aparatu słuchowego jest skompensować ubytek słuchu pacjenta.
Aparat słuchowy składa się z mikrofonu, wzmacniaczy, układów regulujących, słuchawki i baterii zasilającej. Nieodłącznym elementem jest też wkładka uszna. Do najczęściej stosowanych aparatów słuchowych należą: aparaty zauszne i aparat wewnątrzuszne.
Nieustanny rozwój techniki wprowadził do aparatów słuchowych nową jakość – przejście od układów w pełni analogowych, do aparatów analogowo-cyfrowych. W najprostszej wersji aparatów analogowo-cyfrowych regulację ich parametrów przejmuje komputer. Aparaty te, programowalne cyfrowo, mają znacznie szerszy zakres regulacji poszczególnych jego elementów, ze znacznie większą dokładnością. Kolejnym etapem rozwoju aparatów słuchowych są aparaty z przetwornikami analogowo-cyfrowymi i cyfrowo-analogowymi. Jednymi elementami analogowymi w tych aparatach są mikrofon i słuchawka – aparaty te nazywają się aparatami cyfrowymi.
Jako podstawowy czynnik określający potrzebę stosowania aparatu słuchowego uznaje się wielkość ubytku słuchu. Przy ubytkach słuchu do 25 dB HL nie zaleca się protezowania słuchu. Gdy ubytek jest rzędu 25 – 40 dB HL zaleca się protezowanie w określonych sytuacja akustycznych, natomiast przy ubytkach 41 dB HL i większych protezowanie słuchu jest konieczne. Obecne aparaty słuchowe to małe cuda techniki. (...) Gdy aparat słuchowy, pomimo regularnej pielęgnacji przestaje funkcjonować należy się z nim zgłosić do protetyka słuchu.
Staranna opieka nad aparatem słuchowym wymaga przede wszystkim usuwania woskowiny z kanału dźwiękowego aparatu, oraz z przewodu słuchowego zewnętrznego.Należy pamiętać, iż prawidłowo dobrany aparat słuchowy nie powoduje uszkodzenia słuchu.
(na podstawie www.naszlaryngolog.pl)
Anatomia ucha
Słuch to nic innego jak wrażliwość na fale dźwiękowe pobudzające narząd słuchu, czyli ucho. Dzięki zmysłowi słuchu, a także wzroku mamy zdolność orientacji w otoczeniu oraz możliwość przystosowania się do niego. Jest on odpowiedzialny za rozpoznawanie zjawisk i obiektów, na podstawie wydawanych przez nie dźwięków. Zdrowe ucho, odbiera dźwięki dobiegające z otoczenia w paśmie częstotliwości od 16 do ok. 20 000 Hz o natężeniach od 0 do 120 dB, jest też przystosowane do swobodnego odbioru mowy dźwiękowej zawierającej się w paśmie częstotliwości od ok. 80 do ok. 10 000 Hz o natężeniu zawierającym się w przedziale od 30 do 60 dB (są to warunki typowe do kontaktu komunikacyjnego).
Podstawową funkcją narządu słuchu, z medycznego punktu widzenia, jest odbiór fal akustycznych, następnie przetwarzanie ich, aż po przekazywanie impulsów do ośrodków słuchowych w centralnym układzie nerwowym. Przede wszystkim słuch u człowieka pełni funkcję społeczną, czyli wiąże się ze zdolnością mówienia i słyszenia mowy innych, umożliwia kontakt werbalny z pozostałymi członkami społeczeństwa.
Ucho zewnętrzne składa się z małżowiny usznej i zewnętrznego przewodu słuchowego. Przewód słuchowy jest zakończony błoną bębenkową. Ucho zewnętrzne ma za zadanie chwytać oraz kierować fale dźwiękowe przewodem słuchowym zewnętrznym do błony bębenkowej, która stanowi zakończenie tej części narządu słuchu.
Małżowina uszna. Jej głównym zadaniem jest skupianie fali głosowej.
Przewód słuchowy ma kształt zbliżony do walca. Jego długość nie przekracza ok. 3 cm, a średnica ok. 8 mm. Jest on najtwardszą kością szkieletu, w której znajduje się ucho środkowe i wewnętrzne. Wyścielony jest skórą bogatą w gruczoły łojowe, tzw. woszczek. Głównym zadaniem przewodu słuchowego jest doprowadzenie fal dźwiękowych do błony bębenkowej. Ponadto ochrania ową błonę przed urazami mechanicznymi, ciałami obcymi, a także wysychaniem.
Błona bębenkowa zamykająca przewód słuchowy, będąca elementem ukośnym w stosunku do przewodu słuchowego, ma średnicę ok. 10 mm. Reaguje ona na fale akustyczne o różnej częstotliwości oraz sile, następnie je odtwarza i przekazuje dalej z niezmienioną dokładnością. Zrośnięta jest z rękojeścią pierwszej kosteczki słuchowej, czyli młoteczka, który stanowi już element ucha środkowego.
Ucho środkowe jest niewielką jamką w kości skroniowej o pojemności ok. 1 cm3, która jest wypełniona powietrzem. Ponadto jest ona ograniczona z obu stron: od ucha zewnętrznego – błoną bębenkową, a od wewnętrznego – błoniastą ścianą ucha wewnętrznego z dwoma okienkami (okrągłym i owalnym). Pomiędzy tymi ściankami znajduje się jakby wiszący most, który składa się z 3 małych kosteczek słuchowych, tj. młoteczek, kowadełko i strzemiączko, będących ze sobą połączonych stawami i wiązadełkami. Ucho środkowe jest tzw. transformatorem drgań akustycznych. Układ, na który składają się kosteczki słuchowe, wzmacnia siłę drgań błony bębenkowej aż o 50-60 razy. Ponadto, w przypadku zbyt silnych dźwięków, chronią ucho wewnętrzne przed ich szkodliwym działaniem. Warto zwrócić uwagę na obszar ucha środkowego, który jest połączony z jamą nosowo-gardłową wąskim przewodem – trąbką Eustachiusza. Jej zadaniem jest wyrównywanie ciśnienia ucha środkowego do poziomu aktualnego ciśnienia, które jest na zewnątrz. Jest to niezbędny warunek do dokładnego przenoszenia drgań. Niespełnienie tego wymagania powoduje ucisk w uchu oraz subiektywne pogorszenie słyszenia. Trąbka Eustachiusza jest kanałem o długości ok. 3,5-4 cm zamkniętym fizjologiczne, który natomiast uzyskuje chwilową drożność przy połykaniu czy ziewaniu.
Ucho wewnętrzne ma o wiele bardziej złożoną budowę. To właśnie w tej części ucha zawarty jest właściwy receptor słuchowy – ślimak, a także narząd równowagi, czyli błędnik, który jest w postaci przedsionka oraz 3 kanałów półkolistych. Ślimak, który tworzy 2,75 zwoju wokół osi kostnej (wrzeciona), ma ok. 8 mm średnicy i jest wypełniony cieczą. Przewód wewnętrzny ślimaka jest podzielony na dwa kanały: górny i dolny, zwany błoną podstawową. Na tej błonie znajduje się ponad 20 tysięcy komórek rzęskowych tzw. narząd Cortiego, który jest umiejscowiony pomiędzy górnym a dolnym kanałem ślimaka, gdzie dochodzą zakończenia włókien nerwowych, które są składem nerwu słuchowego. Ruchy błony bębenkowej powodują drgania układu kosteczek słuchowych, te z kolei przekazują wzmocnione drgania cieczy w ślimaku, wprawiając ją w ruch. Następnie, drgania cieczy pobudzają komórki rzęskowe, które przetwarzają energię mechaniczną fali dźwiękowej w energię bioelektryczną. Odpowiednie impulsy elektryczne przekazywane są zakończeniom włókien nerwu słuchowego.
Nerw słuchowy składa się z dwóch części: nerwu ślimakowego, który przenosi przetworzone wrażenia słuchowe oraz nerwu przedsionkowego, który przekazuje z narządu równowagi odczucie położenia głowy w przestrzeni. Oba te nerwy składają się z blisko 60 tysięcy włókien, które dochodzą do pnia mózgu, gdzie kończą się w zespole jąder ślimakowych w rdzeniu przedłużonym. Analiza sygnału, rozpoznanie jego treści, a także synteza wrażenia słuchowego odbywa się dopiero w ośrodkach korowych obu półkul mózgowych, które otrzymują impulsy z każdego ślimaka.
(na podstawie Dorota Grądalska Liwia Cholewińska www.silentium.com.pl)